Trong lĩnh vực thiết kế trải nghiệm người dùng (UX), tư duy thiết kế (design thinking) đóng vai trò quan trọng, giúp tạo ra sản phẩm không chỉ đẹp mà còn hữu ích. Tư duy thiết kế là phương pháp tiếp cận toàn diện, tập trung giải quyết vấn đề phức tạp thông qua quy trình lặp đi lặp lại. Bài viết này cùng MangoAds tìm hiểu về tư duy thiết kế, quy trình 5 giai đoạn và cách áp dụng thực tế để đạt hiệu quả tối ưu trong công việc.
Giai đoạn 1: Thấu cảm (Empathise)
Thấu cảm là bước khởi đầu quan trọng nhất trong tư duy thiết kế. Mục tiêu của giai đoạn này là thấu hiểu sâu sắc nhu cầu, mong muốn và cảm xúc của người dùng. Điều này đạt được thông qua quan sát, phỏng vấn và trải nghiệm trực tiếp các tình huống mà người dùng gặp phải.
Thấu cảm không chỉ là thu thập dữ liệu, mà còn là đặt mình vào vị trí của người dùng để hiểu rõ những thách thức mà họ đang đối mặt.
Đây là quá trình tổng hợp và đưa ra kết luận dựa trên thông tin đã tích lũy ở giai đoạn 1. Từ đó, Designer có thể xác định lại các vấn đề cốt lõi trong báo cáo.
Xác định nhu cầu của đối tượng mục tiêu dựa trên nghiên cứu trước đó là rất quan trọng. Personas là một phương pháp phổ biến giúp xác định nhu cầu và mong muốn của người tiêu dùng. Trong giai đoạn 2 của tư duy thiết kế, Personas đại diện cho một "nhân vật" mà cả khách hàng và Designer đều có thể tham gia và sử dụng hiệu quả trong quá trình thiết kế. Personas thường được sử dụng để phát triển các sản phẩm truyền thông, tiếp thị hoặc phản ánh quan điểm của con người về tư duy trong lĩnh vực thiết kế đồ họa.
Quy trình 5 giai đoạn của tư duy thiết kế
Tư duy thiết kế không chỉ là một khái niệm trừu tượng, mà nó được hiện thực hóa thông qua một quy trình cụ thể gồm 5 giai đoạn. Hãy cùng khám phá từng bước trong hành trình này, từ thấu hiểu người dùng đến hiện thực hóa giải pháp.
Hình 2: 5 giai đoạn của Design Thinking (Nguồn: Internet)
bước của quy trình tư duy thiết kế
Có rất nhiều biến thể khác nhau khi áp dụng phương pháp tư duy thiết kế. Tuy nhiên về nguyên tắc chung vẫn đảm bảo được các bước quan trọng nhất. Dưới đây là mô hình 5 bước của quy trình tư duy thiết kế hiệu quả được áp dụng tại The Dewey Schools:
Ở giai đoạn đầu tiên của quy trình Tư duy thiết kế này, học sinh sẽ được tiếp cận với 1 chủ thể, vấn đề cần giải quyết. Đây là bước vô cùng quan trọng, giúp các em gạt bỏ được toàn bộ giả định chủ quan của bản thân về vấn đề hiện tại.
Để có cái nhìn sâu sắc về vấn đề và tìm ra giải pháp hiệu quả, học sinh cần đặt mình vào bối cảnh, đối diện trực tiếp vấn đề, hoặc thực hiện các khảo sát nhỏ để có được hiểu biết, đồng cảm về vấn đề như một người trải nghiệm thực sự.
5 bước của quy trình tư duy thiết kế
Dựa trên các thông tin đã thu thập được từ quá trình thấu cảm, học sinh tiến hành phân tích các quan sát của mình sau đó tổng hợp và tìm ra vấn đề cốt lõi cần giải quyết. Việc xác định và khoanh vùng vấn đề sẽ tạo nền tảng để dễ dàng thực hiện các bước tiếp theo.
Khi đã xác định đầy đủ thông tin, đây là lúc học sinh sẵn sàng xây dựng ý tưởng, bắt đầu suy nghĩ để tìm ra giải pháp cho vấn đề, hay còn gọi là giai đoạn “động não”. Ở giai đoạn này của quy trình tư duy thiết kế, các thầy cô Dewey sẽ cho phép học sinh đưa ra càng nhiều ý tưởng càng tốt với mục tiêu giải quyết được vấn đề đã được xác định ở bước trước.
Mục đích của giai đoạn thử nghiệm trong quy trình tư duy thiết kế này là giúp học sinh xác định được giải pháp tốt nhất cho vấn đề thông qua việc thử nghiệm các giải pháp ở Xưởng sáng chế (Makerspace). Các em được hướng dẫn chọn lọc những ý tưởng phù hợp nhất và tạo ra các mô hình (nguyên mẫu) để thử nghiệm, đưa ra giải pháp tối ưu.
Kiểm tra và phản hồi là giai đoạn cuối cùng của quy trình tư duy thiết kế. Giải pháp mà học sinh đưa ra sẽ nhận được sự đánh giá, nhận xét dựa trên tiêu chí cụ thể. Các em sẽ biết ý tưởng của mình hữu ích hay không, nguyên mẫu mà các em tạo ra có hoạt động theo đúng cách và mang lại trải nghiệm đáng mong đợi hay sẽ tiếp tục cải tiến nó.
Quy trình tư duy thiết kế tại Dewey Schools
Việc lặp đi lặp lại 5 bước trên trong chu trình Tư duy thiết kế tại The Dewey Schools sẽ giúp học sinh liên tục tư duy để đặt câu hỏi, tiếp thu kiến thức ngay từ chính trải nghiệm của bản thân trong suốt quá trình học tập.
Tư duy thiết kế được áp dụng một cách có hệ thống tại The Dewey Schools thông qua các môn học và các dự án học tập, thông qua sự hướng dẫn của giáo viên, học sinh được trao quyền để nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ, khám phá ý tưởng, thử nghiệm và đánh giá mức độ tiềm năng của giải pháp để từ đó học sinh tự chiếm lĩnh kiến thức và khai phá năng lực của bản thân.
Là đối tác với Mount Vernon School (Top 10 trường học đổi mới sáng tạo nhất Hoa Kỳ), The Dewey Schools chú trọng đem tới chương trình giáo dục chuẩn Mỹ, học sinh Dewey được tiếp xúc với Tư duy thiết kế xuyên suốt từ Tiểu học đến THPT. The Dewey Schools cũng chú trọng đầu tư thiết kế Xưởng sáng chế – Makerspace là nơi cho ra đời những công trình do chính các học sinh làm ra, là nơi biến mọi giấc mơ của học sinh thành hiện thực, với máy cắt Laser, máy in 3D, máy điêu khắc CNC…
Dự án thú vị áp dụng Tư duy thiết kế của học sinh Dewey có thể kể đến như: Dự án My Project của Học sinh khối 10 -11, học sinh tự mình khảo sát nhu cầu của cộng đồng xung quanh, các em Học sinh sử dụng lòng thấu cảm, khả năng sáng tạo và kiến thức được học để tạo ra những sản phẩm có giá trị sử dụng trong đời sống. Các sản phẩm mang tính độc đáo và mới lạ đã để lại nhiều ấn tượng mạnh với các thầy cô. Điển hình có thể kể đến những mô hình nhà thông minh tiện lợi và phù hợp cho từng đối tượng sử dụng; các mô hình chạy bằng mô tơ điện hoặc ứng dụng thực tế ảo cung cấp hình ảnh trực quan về các hành tinh trong vũ trụ…
Lợi ích của tư duy thiết kế trong giáo dục hiện nay
Việc đưa phương pháp tư duy sáng tạo và thiết kế ý tưởng vào chương trình giáo dục sẽ mang đến nhiều lợi ích có lợi như:
Tận dụng và phát triển tối đa tư duy làm việc nhóm
Với cách giải quyết vấn đề bằng tư duy thiết kế, học sinh sẽ được thực hiện nhiều theo nhóm, làm việc tập thể. Điều này sẽ giúp thúc đẩy trí thông minh, tích lũy kinh nghiệm và nâng cao khả năng chuyên môn của tập thể, mang đến nhiều góc nhìn đa dạng và có nhiều giải pháp sáng tạo hơn.
Đặc điểm của học sinh khi tiếp cận phương pháp tư duy thiết kế
Học sinh khi tiếp cận được phương pháp Tư duy thiết kế sẽ có một số năng lực cũng như kỹ năng mềm sau đây:
Những kỹ năng mà học sinh đạt được khi áp dụng phương pháp tư duy thiết kế
Như vậy, toàn bộ các thông tin về phương pháp giảng dạy tư duy thiết kế đã được Dewey Schools chia sẻ với nội dung bên trên. Hy vọng thông qua những kiến thức này, cha mẹ đã phần nào hiểu được tầm quan trọng cũng như hiểu được làm cách nào để áp dụng phương pháp giáo dục này từ đó giúp con có cơ hội phát triển toàn diện. Nếu như phụ huynh có mong muốn con cái được trải nghiệm môi trường học tập phát triển thì đừng quên liên hệ ngay với Dewey Schools ngay nhé.
Nhà thầu tư vấn, Tư vấn thiết kế dự án
Số 7, ngách 105/7 Nguyễn Công Hoan, Phường Ngọc Khánh, Quận Ba Đình, Thành phố Hà Nội, Việt Nam
