Tâm lý học tư pháp là một lĩnh vực chuyên sâu trong tâm lý học, nghiên cứu các đặc điểm và quy luật tâm lý của con người trong quá trình tham gia vào các hoạt động tư pháp. Nó bao gồm việc tìm hiểu tâm lý của các chủ thể như bị can, bị cáo, nhân chứng và cán bộ tư pháp, nhằm hỗ trợ quá trình giải quyết vụ án và cải tạo người phạm tội. Tâm lý học tư pháp đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng các phương pháp tác động tâm lý, từ đó nâng cao hiệu quả công tác điều tra, xét xử và thi hành án. Bài viết này ACC Đồng Nai sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn về Tâm lý học tư pháp là gì?
Nhiệm vụ và ý nghĩa của tâm lý học tư pháp:
Nhiệm vụ của tâm lý học tư pháp
Kết quả nghiên cứu phải có tính ứng dụng nhằm đem lại hiệu quả tốt nhất cho hoạt động giải quyết vụ án hình sự và thi hành án hình sự, góp phần nâng cao hiệu quả phòng chống tội phạm:
Đó là những nghiên cứu tâm lý cụ thể cần được thực hiện nhằm đáp ứng yêu cầu giải quyết vụ án hình sự trong từng giai đoạn tố tụng và cải tạo người phạm tội:
Từ khi tham gia vào quá trình hội nhập với kinh tế thế giới thì hoạt động nghề Luật ờ Việt Nam đã trờ thành một trong những yếu tố có tầm quan ưọng hàng đầu. Hoạt động này đã tạo ra môi trường pháp lý an toàn cho các hoạt động kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, tnrớc nhũng yêu cầu mới của thời kỳ hội nhập, đòi hỏi cần phải nâng cao chất lượng của hoạt động nghề Luật. Để nâng cao chất lượng hoạt động nghề Luật thì nhiệm vụ cấp thiết đặt ra là phải nghiên cứu và hiểu biết về tâm lý của hoạt động này. Bởi lẽ, hoạt động nghề Luật gắn liền với sự phức tạp và đa dạng của tâm lý con người. Tâm lý là động lực nội tâm chi phối từ nhận thức, thái độ đến hành vi của các chủ thể trong hoạt động.
Nhiệm vụ của tâm lý học tư pháp
Nhiệm vụ của tâm lý học tư pháp bao gồm cả nhiệm vụ chung và nhiệm vụ cụ thể, với mục tiêu ứng dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả trong việc giải quyết vụ án hình sự và thi hành án hình sự, góp phần quan trọng vào công tác phòng chống tội phạm.
Nhiệm vụ chung của tâm lý học tư pháp là nghiên cứu các đặc điểm tâm lý của các chủ thể tham gia vào hoạt động tố tụng hình sự và quá trình cải tạo người phạm tội. Các nghiên cứu này cần tập trung vào việc phân tích tâm lý các đối tượng trong từng giai đoạn tố tụng hình sự, nhằm hỗ trợ các công việc chứng minh vụ án và thi hành án, đồng thời nâng cao hiệu quả phòng ngừa tội phạm.
Nhiệm vụ cụ thể của tâm lý học tư pháp bao gồm các nghiên cứu tâm lý trong từng giai đoạn cụ thể của quá trình tố tụng và cải tạo người phạm tội. Cụ thể:
Xem thêm: Xin cấp phiếu lý lịch tư pháp Đồng Nai ở đâu và thế nào?
Phương pháp tác động tâm lý áp dụng
Phương pháp truyền đạt thông tin trong lĩnh vực tư pháp là cách thức mà người thực hiện tố tụng sử dụng để cung cấp thông tin cho người tiếp nhận, giúp họ nhận thức rõ sự việc và hình thành tâm lý tích cực phù hợp với mục đích giải quyết vụ án hình sự cũng như cải tạo người phạm tội. Các trường hợp cần áp dụng phương pháp này bao gồm làm tăng hiểu biết, thay đổi thái độ của bị can, bị cáo hoặc người tham gia tố tụng có thái độ quanh co, giấu giếm sự thật, hay khôi phục trí nhớ của người tiếp nhận thông tin. Chủ thể thực hiện phương pháp này có thể là cán bộ điều tra, xét hỏi, hoặc người bào chữa.
Phương pháp thuyết phục, với sự kết hợp giữa lý lẽ, kiến thức và tình cảm, được sử dụng để thay đổi nhận thức và thái độ của người bị tác động, sao cho phù hợp với mục đích của hoạt động tư pháp. Việc thuyết phục có thể sử dụng thuyết phục logic, thuyết phục tình cảm, và thuyết phục thông qua các thông tin pháp lý, chứng cứ vụ án và đạo đức xã hội. Phương pháp này đặc biệt hữu ích trong các trường hợp khi người bị thuyết phục có nhận thức sai lệch về vụ án hoặc không hợp tác trong quá trình khai báo.
Phương pháp đặt vấn đề và thay đổi vấn đề tư duy là một phương pháp đặc trưng trong tố tụng thẩm vấn, yêu cầu người thực hiện đặt ra những câu hỏi có tính chất dẫn dắt để người bị thẩm vấn nhận ra sự thật và thay đổi thái độ, hợp tác tốt hơn với cơ quan tư pháp. Các câu hỏi có thể bao gồm câu hỏi liên quan đến sự kiện thật, câu hỏi bất ngờ hoặc câu hỏi chi tiết nhằm kiểm tra độ trung thực trong lời khai.
Trong hoạt động xét xử, nhận thức đóng vai trò quan trọng, là một phần không thể thiếu để đạt được mục tiêu và nhiệm vụ của giai đoạn xét xử trong hoạt động tư pháp. Việc hiểu rõ cấu trúc và đặc điểm của hoạt động nhận thức giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả xét xử, đồng thời đảm bảo rằng mọi quyết định đưa ra đều có cơ sở vững chắc và hợp lý.
Xem thêm: Sở tư pháp tỉnh Đồng Nai
Tâm lý học tư pháp chỉ được áp dụng trong các vụ án hình sự?
Không, mặc dù tâm lý học tư pháp thường được liên tưởng đến các vụ án hình sự, nhưng nó cũng có vai trò quan trọng trong các vụ án dân sự, như:
Tâm lý học tư pháp chỉ là một ngành khoa học lý thuyết?
Không, tâm lý học tư pháp là một ngành khoa học vừa lý thuyết vừa ứng dụng. Các kiến thức lý thuyết được sử dụng để:
Tâm lý học tư pháp chỉ liên quan đến các nhà tâm lý học?
Không, tâm lý học tư pháp là một lĩnh vực đa ngành, đòi hỏi sự hợp tác của nhiều chuyên gia khác nhau như:
Hy vọng qua bài viết, ACC Đồng Nai đã giúp quý khách hàng hiểu rõ hơn về Tâm lý học tư pháp là gì Đừng ngần ngại hãy liên hệ với ACC Đồng Nai nếu quý khách hàng có bất kỳ thắc mắc gì cần tư vấn giải quyết.
Tư vấn tâm lý cho học sinh là gì?
Khái niệm về tư vấn tâm lý cho học sinh được hiểu theo quy định tại khoản 1 Điều 2 Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT về hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành (có hiệu lực từ ngày 02/02/2018), cụ thể như sau:
Tư vấn tâm lý cho học sinh là sự hỗ trợ tâm lý, giúp học sinh nâng cao hiểu biết về bản thân, hoàn cảnh gia đình, mối quan hệ xã hội, từ đó tăng cảm xúc tích cực, tự đưa ra quyết định trong tình huống khó khăn học sinh gặp phải khi đang học tại nhà trường.
Trên đây là nội dung câu trả lời về thắc mắc khái niệm về tư vấn tâm lý cho học sinh. Để hiểu rõ và chi tiết hơn về vấn đề này bạn có thể tìm đọc và tham khảo thêm tại Thông tư 31/2017/TT-BGDĐT.
Hoạt động tư pháp là việc của các cơ quan chuyên chính được Nhà nước sử dụng như Công an, Viện kiểm sát, Tòa án thực hiện các hoạt động trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, được pháp luật tố tụng quy định để đấu tranh phòng chống tội phạm hình sự và bảo vệ các lợi ích của Nhà nước, của các tổ chức xã hội và công dân. Nói một cách khái quát thì “hoạt động tư pháp là hoạt động tố tụng điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án do các cơ quan Công an, Viện kiểm sát, Tòa án thực hiện trong khuôn khổ của pháp luật tố tụng quy định nhằm bảo vệ các quyền lợi của Nhà nước, của các tổ chức xã hội và công dân”.
Tâm lý học tư pháp là tâm lý học chuyên ngành về hoạt động tư pháp, nghiên cứu các hiện tượng, các đặc điểm và các quy luật tâm lý biểu hiện trong quá trình thực hiện tội phạm, trong điều tra, truy tố xét xử và thi hành án, đồng thời soạn ra các phương pháp tâm lý để sử dụng trong hoạt động tư pháp.
Tâm lý học tư pháp là tâm lý học chuyên ngành được ứng dụng trong hoạt động tư pháp. Khi mới xuấ hiện, tâm lý học tư pháp chủ yếu nghiên cứu các quy luật tâm lý biểu hiện bên trong hoạt ư động xét xử đặc biệt là xét xử các vụ án hình sự.
Tâm lý học Tư pháp là một ngành tâm lý học ứng dụng nghiên cứu các quy luật và các đặc điểm tâm lý của con người biểu hiện trong các quan hệ xã hội được pháp luật điều chỉnh.
Tâm lý học Tư pháp nghiên cứu các quy luật và các đặc điểm tâm lý của con người trong hoạt động tư pháp nhằm hướng tới các mục đích sau:
– Cung cấp tri thức về những chủ thể tham gia vào quá trình giải quyết vụ án hình sự & giáo dục, cải tạo người phạm tội.
– Góp phần xây dựng, áp dụng các biện pháp giáo dục, cảm hóa người phạm tội.
– Góp phần phòng ngừa tội phạm thông qua kiến nghị những biện pháp tác động tích cực đến tâm lý con người, khắc phục biểu hiện tâm lý tiêu cực.
Tâm lý học tư pháp trong tiếng Anh là Judicial psychology.
